Janick Appelmans – Hildo van Engen en Kaj van Vliet (ed.), De nalatenschap van de Paulusabdij in Utrecht [Middeleeuwse Studies en Bronnen 130] (Hilversum: Verloren, 2012) 318 p. ill. 29,00€ ISBN 978-90-8704-223-3 — Hein Hundertmark en Kaj van Vliet m.m.v. René de Kam, De Paulusabdij. Achter de muren van Utrechts oudste klooster (Utrecht: Matrijs, 2010) 288 p. ill. 39,95€ ISBN 978-90-5345-360-5

In de afgelopen drie jaar genoten de Utrechtse benedictijnen ruime aandacht met de publicatie van zowel een bundel in de reeks 'Middeleeuwse studies en bronnen' van de Hilversumse uitgeverij Verloren, als van een rijkelijk geïllustreerde monografie bij uitgeverij Matrijs uit Utrecht. De bespreking van eerst genoemd werk biedt een uitgelezen mogelijkheid om op de complementariteit van beide boeken te wijzen.

Gabri van Tussenbroek – Birgit Dukers, Kluizenaars in de stad. Bouwgeschiedenis van het Roermondse kartuizerklooster, Roermond z.j. [2013], 224 p., geïll. kleur en zw/w. ISBN 9789074602211.

Het enige kartuizerklooster dat in Nederland behouden is, staat in de binnenstad van Roermond. Kluizenaars in de stad behandelt de geschiedenis van dit klooster in de tijd van zijn bestaan tussen 1376 en 1783. Ook de lotgevallen van de gebouwen na de opheffing zijn onderwerp van deze studie. Hoewel het onderzoek en de publicatie – gefinancierd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, het Bisdom Roermond en de stad Roermond – vooral de bouwgeschiedenis van het complex betreft, wordt deze in het hele boek gekoppeld aan de functie en het gebruik ervan, zodat er een integraal beeld ontstaat van de ontwikkeling van het kartuizerklooster binnen zijn historische context.

Bart Holterman - Sophie Balace, Alexandra de Poorter (red.), Tussen hemel en hel. Sterven in de middeleeuwen, 600-1600, Amsterdam: Amsterdam University Press, 2010, 287 p., ill., ISBN 978-90-8964-316-2.

In de populaire verbeelding zijn de middeleeuwen nauw verbonden met de dood. De middeleeuwen zijn voor velen welhaast synoniem met bloederige oorlogen, gruwelijke openbare terechtstellingen, epidemieën die hele volksstammen in één klap wegvaagden en niet-existente gezondheidszorg, overgoten met een donkere saus van religieus fanatisme en bijgeloof. Dit maakt het voor velen een fascinerende duistere periode, die totaal anders is dan de wereld waarin wij nu leven. Dit is een opvatting die vaak ergernis opwekt bij mediëvisten, die juist graag benadrukken dat er zoveel meer in de middeleeuwen te vinden is dan alleen dood en verderf. Het boek Tussen hemel en hel. Sterven in de middeleeuwen, 600-1600, begeleider van de gelijknamige tentoonstelling uit 2011 in Brussel, lijkt de wetenschappelijke benadering en de geïnteresseerde leek dichter bij elkaar te willen brengen. Hoewel dat niet met zoveel woorden wordt gezegd, blijkt dat wel duidelijk uit de opzet.

Michel van der Eycken - J.A. (Hans) Mol, Vechten, bidden en verplegen. Opstellen over de ridderorden in de Noordelijke Nederlanden, Hilversum, Verloren 2011/12. 368 p. 9789087042523 €33,-

In 12 afzonderlijke bijdragen, gebundeld in één volume, geeft Hans Mol een overzicht van de geschiedenis van de Duitse ridderorde en van de Johannieters in de Noordelijke Nederlanden vanaf hun ontstaan tot grosso modo het begin van de 17e eeuw.