Recensies

Synthese van de romaanse kunst in het Maasland

L'art Mosan

Janick Appelmans – B. Van den Bossche m.m.v. J. Barlet (ed.), L’art mosan. Liège et son pays à l’époque romane du XIe au XIIIe siècle (Luik: Éditions du Perron, 2007) 271p. ill. krtn. ISBN 978-2-87114-217-1

Over de romaanse kunst van het Maasland verschenen de afgelopen twee decennia vooral wetenschappelijke vakstudies, maar de Éditions du Perron bezorgden in 2007 een synthese over deze artistieke bloeiperiode. Daarmee is deze Luikse uitgeverij allerminst aan haar proefstuk toe, want in 2000 rolde het prachtwerk Liège. Autour de l’an mil, la naissance d’une principauté van de pers. Voor L’art mosan verzamelde hoofdredacteur Benoît Van den Bossche, die al La cathédrale gothique Saint-Lambert à Liège en verschillende boeken over de domkerk van Straatsburg en de abdij van Stavelot bezorgde, een pleïade van gerenommeerde kunsthistorici en specialisten uit aanverwante vakgebieden. De gedetailleerde referenties naar alle bijdragen met betrekking tot religieuze instellingen zijn in de bibliografie van deze Signumwebsite terug te vinden.

Kwalitatief onderzoek in vergelijkend perspectief als handelsmerk van de Jaarboeken voor Middeleeuwse Geschiedenis

jaarboek 2009.jpg

Janick Appelmans –M. Boone, A.J.A. Bijsterveld, M.J.M. Damen e.a. (ed.), Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis 11 (Hilversum: Verloren, 2008) 250p. ill. krtn. 29,00€ ISBN 978-90-8704-064-2 en M. Boone, A.J.A. Bijsterveld, M.J.M. Damen e.a. (ed.), Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis 12 (Hilversum: Verloren, 2009) 197p. ill. krtn. 29,00€ ISBN 978-90-8704-145-8

Met de nummers voor 2008 en 2009 is het Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis inmiddels aan zijn elfde en twaalfde jaargang toe. De kaap van het eerste decennium werd gerond.

De glasramen van Scheut

Millennium

Tom Gaens - Robert Stein e.a., De kartuize van Scheut en Rogier van der Weyden [Millennium. Tijdschrift voor middeleeuwse studies, 23:1-2]. (Turnhout: Brepols, 2009). 172 pp. 56 z/w ill. ISBN 978-2-503-53404-6.

Aanleiding tot dit dubbelnummer van Millennium vormde Robert Steins ‘toevallige vondst’ van een handschrift in quartoformaat dat, naast het “kleine” kalendarium en een lijst van relieken van de Brusselse kartuizers, een merkwaardige en uitgebreide beschrijving van een reeks glasramen bevat.

Hoven en hun economische lange termijnbetekenis

Manors and markets

J.A. (Hans) Mol - Bas van Bavel, Manors and Markets: Economy and Society in the Low Countries, 500-1600. New York: Oxford University Press, 2010. xiv + 492 pp. $140 (hardcover), ISBN: 978-0-19-927866-4.

Het mag bij het begin van deze bespreking al wel gezegd worden: het boek van Bas van Bavel over de relatie tussen economie en maatschappij in de middeleeuwse Nederlanden is de moeite van het lezen waard. Sinds het bijna twee jaar geleden op de markt verscheen heeft het tal van reacties uitgelokt. Misschien is de auteur intussen flauw van alle complimenten, maar ik wil de kwaliteit ervan toch ook graag onderstrepen.

De hypotheek van Opperman op Egmonds vroegste historiografie definitief gelicht

Annalen van Egmond

Janick Appelmans - Annalen van Egmond. De Annales Egmundenses tezamen met de Annales Xantenses en het Egmondse Leven van Thomas Becket. Het Chronicon Egmundanum. Marijke Gumbert-Hepp, J.P. Gumbert en J.W.J. Burgers (ed. en vert.). [Middeleeuwse Studies en Bronnen. 107]. (Hilversum: Verloren, 2007) CXII + 415p. 49,00€ ISBN 978-90-8704-000-0

Annalen van Egmond bezorgt een nieuwe uitgave van twee van de oudste verhalende bronnen voor de geschiedenis van het graafschap Holland en de benedictijnenabdij van Egmond.

Middeleeuwse kloostergeschiedenis

Middeleeuwse kloostergeschiedenis

Jan Kuys - Paulina de Nijs en Hans Kroeze red., De middeleeuwse kloostergeschiedenis van de Nederlanden, Waanders Uitgevers, Zwolle/Klooster Ter Apel 2008, ISBN 978-90-400-8373-0, 240 p., ill. €24,95

Dit boek is het eerste van een serie van drie over middeleeuws kloosterleven in de Nederlanden. Op stapel staan nog een deel over ‘Dagelijks leven in kloosters’ en een over middeleeuwse kloosters in de huidige provincie Groningen. In dit eerste deel zijn de negen hoofdstukken door even zoveel deskundige auteurs geschreven.

Prachtig kunstboek over Vlaamse retabels

Vlaamse retabels

Janick Appelmans - R. De Boodt en U. Schäfer, Vlaamse retabels. Een internationale reis langs laatmiddeleeuws beeldsnijwerk (Leuven: Davidsfonds, 2007) 298 p. ill. ISBN 978-90-5826-485-5

In 2007 verscheen bij de Leuvense uitgeverij Davidsfonds een lijvig kunstboek over Vlaamse retabels. De afgelopen twee decennia zagen vooral naar aanleiding van tentoonstellingen in binnen- en buitenland verschillende catalogi over retabels uit steden in de Nederlanden het daglicht. Vlaamse retabels van de hand van Ria De Boodt en Ulrich Schäfer is een state of the art uitgegeven kunstboek dat naadloos bij deze traditie aansluit en zich tot een breed publiek richt.

Abtenkroniek van Aduard

Abtenkroniek Aduard

Pieter-Jan de Grieck - Jaap van Moolenbroek en J.A. (Hans) Mol, m.m.v. Jakob Loer (red.), De abtenkroniek van Aduard. Studies, editie en vertaling. Middeleeuwse Studies en Bronnen 121 (Hilversum: Verloren, 2010) 373p. 32,00€ ISBN 978-90-8704-116-8

Op zich is de abtenkroniek van Aduard geen uitzonderlijke of unieke bron. Uit de vijftiende en zestiende eeuw zijn nog heel wat andere gesta abbatum van vergelijkbare aard bewaard: teksten waarin monastieke auteurs de geschiedenis van hun klooster optekenden volgens het stramien van opeenvolgende abbatiaten. Het feit dat Aduard – één van de grotere Europese cisterciënzerabdijen – vrijwel geen andere schriftelijke bronnen heeft nagelaten, verleent de tekst echter een bijzonder gewicht.

In zuiverheid leven

In zuiverheid leven

Birgit Dukers - Thomas Coomans en Anna Bergmans (red.), ‘In zuiverheid leven’, Het Sint-Agnesbegijnhof van Sint-Truiden. Het hof, de kerk, de muurschilderingen [Relicta Monografieën 2] (Brussel: Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed, 2008) 480 p. ISBN 978-90-7523-000-0. 60,00€

Het tweede deel in de serie Relicta Monografieën van het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed is gewijd aan het Sint Agnesbegijnhof in Sint Truiden, één van de dertien Vlaamse begijnhoven, die door UNESCO zijn uitgeroepen als werelderfgoed.

Nieuwe literatuur over het proces van de tempeliers (1307-1314)

The Debate on the Trial of the Templars

J.A. (Hans) Mol - Jochen Burgtorf, Paul F. Crawford en Helen J. Nicholson (red.), The Debate on the Trial of the Templars (1307-1314) (Ashgate: Farnham, 2010) 400 p. ISBN 9780754665700. 60,00£

Het proces tegen de rijke ridderorde van de tempeliers dat in 1312 in haar opheffing eindigde, geldt als een van de belangrijkste keerpunten uit de middeleeuwse geschiedenis. Volgens sommigen markeert het de overgang van de volle naar de late middeleeuwen. De uitkomst toont immers zo duidelijk dat de paus zijn universele ambities moest inbinden ten gunste van territoriale heersers als de koning van Frankrijk. Daarbij was de arrestatie van de vele honderden broeders van de Tempel, eerst in Frankrijk en vervolgens in de rest van Europa, op zichzelf al een gebeurtenis die de christenheid schokte en verbaasde.